Uppruni Churros á Spáni
Spænska jóla-hornið
Kæru FHS félagar og aðrir íslendingar á suður strönd Spánar, Costa Blanca og víðar. Spænska jólahornið fer með ykkur í þetta sinn um lendur bakaralistar Spánar.
Spánn hefur gefið matreiðsluheiminum ofgnótt af eftirlætisréttum. Þar á meðal stendur churro hátt, einstök deiggjörn unun sem notið er víða á Spáni og um allan heim. Venjulega haft í morgunmat eða sem eftirréttur, oft parað með heitu súkkulaði, hafa churros yljað hjörtum og heimilum og fengið margar fyrirspurnir um tilurð þeirra.
Tilurð churros er sveipuð leyndardómi og er háð ýmsum kenningum. Sumir telja að churros megi rekja til Portúgals og Spánarkaupmanna sem fundu „youtiao“, svipað steikt deig í morgunmat í leiðangri þeirra til austurs, Kína nánar tiltekið. Kaupmenn heilluðust af hugmyndinni og kynntu hana fyrir heimalandi sínu og bættu einstaka ívafi sínu við til að móta uppskriftina á churros sem við þekkjum í dag.
Önnur vinsæl kenning bendir til þess að spænskir fjárhirðar sem bjuggu í fjöllóttu landslagi sköpuðu churros. Skortur á gróskumiklum haga og fjarlægð frá bakaríum varð til þess að þessir hirðar elduðu kleinuhringjamat yfir varðeldinum. Vandlega pípað deigið gaf kost á máltíðum fyrir hirðingja á ferðinni. Sumar getgátur benda jafnvel til þess að ‘churro’ dragi nafn sitt af ‘Churra’, sauðakyni þar sem churros líktust hornum þeirra.
Matreiðslusagnfræðingurinn Michael Krondl bætir enn einu lagi við kenningarnar sem eru á sveimi og heldur því fram að jafnvel þótt hægt sé að íhuga kínversku samrunakenninguna hljóti churro að hafa verið eins konar þróun af „buñelos“, djúpsteiktri deigkúlu sem er vinsæl meðal Araba frá andalúsískri matargerð á valdatíma þeirra á Spáni. Þessi fjölbreytni af steiktu deigi hefur verið algeng í Miðjarðarhafsmenningunni frá tímum Rómverja.
Sama hvaðan þeir komu, churros og kleinuhringir hafa styrkt sess sinn innan spænskrar menningar um aldir, þróast í örlítið sætt, krassandi góðgæti sem þú getur fundið allan sólarhringinn. Churros á Spáni er venjulega borðað í morgunmat, húðað með sykri og borið fram með þykku heitu súkkulaði.
Hin ýmsu svæði Spánar hafa útgáfu sína á látlausu churro. Í Andalúsíu finnurðu „calentitos“ en í Katalóníu eru „xurros“ þynnri, oft hnýtt. Churros hóf útrás sína frá Spáni og voru snúin að staðbundnum smekk á heimsvísu eftir því sem þeir urðu sífellt vinsælli. Þú gætir fundið churros fyllt með mismunandi eftirréttum eins og „dulce de leche“, „cajeta“ eða karamellu úr geitamjólk í Mexíkó og ávaxtafyllingu á Kúbu. Argentína býður upp á churros fyllt með súkkulaði, vanillu eða café con leche.
Nákvæm upprunafrásögn spænska churros er enn örlítið óskýr í gegnum söguna, háð fjölmörgum félagslegum og menningarlegum samþættingum. En vinsældir þeirra um allan heim eru sönnun um aðdráttarafl þeirra og matargerðarlist. Hvort sem það er smakkað á spænskum götum eða í tívolíum í heimabænum skiptir staðsetningin sjaldan máli. Gleðin sem fylgir „mjúkt-að-innan“ og „krassandi-að-utan“ er óumdeild.
Heimild, þýdd og endursögð :
https://www.eyeonspain.com/blogs/iwonderwhy/22865/the-origin-of-churros-in-spain.aspx
Már Elíson
Öryggis- og þjónustufulltrúi
FHS, félags húseigenda á Spán – fhs.is